Ocena wątku:
  • 0 głosów - średnia: 0
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Oznakowanie broni strzeleckiej w XIX w. w Szwajcarii
#1
Star 
Zajmując się strzelaniem ze sztucera szwajcarskiego M1851 natknąłem się tak jak wielu z was na punce czyli oznakowania  różnego rodzaju wybite na lufach naszej broni. Stare punce zresztą ułatwiają nam datowanie danego egzemplarza broni jak i jego pochodzenie.
Ale skąd się wzięły owe punce, marki, oznaczenia i dlaczego występują na broni. Na przykładzie broni strzeleckiej ze Szwajcarii z XIX w. opiszę znaczenie, występowanie, historię i dlaczego zanikały.
Cofnijmy się zatem aż do wczesnego średniowiecza gdy w takich miastach jak Basel, Bern, Zurych władze miejskie zaczęły oznakowywać kusze (zresztą broń ręczną również). Kusze były nie tylko świetną bronią dalekosiężną stosowana z powodzeniem na murach miejskich ale i bronią drogą. Miasta kupowały ze swych zasobów te kusze i umieszczały w swoich zbrojowniach. W razie konfliktu wydawano je mieszkańcom jak i najemnikom. Stąd zapewne powstał pomysł by broń oznakowywać znakiem miejskim by wracała zawsze do właściciela czyli miasta i do jego zbrojowni. Tak powstały pierwsze punce związane z lokalizacją jej użytkowania.

Jednak przy co raz powszechniejszym wyrobie broni palnej przez różnych rusznikarzy powstał problem z jej jakością. By zapewnić pewność użytkowania broni palnej w Norymberdze (Niemcy) 26 lutego 1537 r. opracowano przepisy mówiące jaki test (próbę) przeprowadzić na lufach by mogły być one oznaczone jako dobre. Podobne przepisy opracowano równolegle w Augsburgu.
Próba jakości, dzisiaj nazwalibyśmy ją próbą ostrzału, polegała na dwukrotnym odpaleniu zwiększonego odpowiednio ładunku prochu. Po tej próbie rusznikarze niemieccy umieszczali na lufie dwa znaki, swój mistrzowski i herb miejsca produkcji. Mamy zatem już dwie punce oznaczające kto i gdzie wyprodukował daną broń strzelecką.
W Szwajcarii, zapewne pod wpływem napływowych rusznikarzy niemieckich już pod koniec XVI w., rady miejskie chcące sprawować kontrolę nad produkcją broni palnej, przyznawały uprawnienia odpowiednim organom cechów rusznikarskich. Znane są sygnatury z tego okresu z Lucerny czy Berna gdzie lufy były oznaczone herbami tych miast.
Po wojnach napoleońskich gdy doszło w Szwajcarii do głębokiej federalizacji kantonów oprócz znaków danego rusznikarza i herbów kantonów pojawił się krzyż federalny sankcjonujący ujednolicenie broni palnej wg wybranych wzorów dla armii federalnej.
Oznakowanie kantonalne czy krzyż federalny z przeglądów broni z lat 1840-42 przetrwały aż do 1874 r. kiedy Szwajcarzy zmienili swą Konstytucję w kwietniu 1874 r. i przepisy o nowej organizacji wojskowej  w listopadzie tego roku. Rząd federalny przejął na podstawie tych przepisów odpowiedzialność za "wymagane przez prawo osobiste uzbrojenie". Po 1874 r. oznaczenia kantonalne już praktycznie nie stosowano.

Warto zaznaczyć, że oznaczenia na broni szwajcarskiej z tego okresu wybijano stemplami wgłębnie. Niestosowano techniki grawerunku do oznaczania broni. Jeżeli na lufach z XIX w. czy wcześniejszych jest grawer z wizerunkiem herbu danego kantonu to świadczy to , że dany egzemplarz broni jest repliką lub co gorsza dziełem fałszerza.
Ważne jest też zwrócenie uwagi na stosowane liternictwo, gdzie podstawową cechą jest powszechne w tym okresie stosowanie tzw. "szeryfów".

Szwajcarskie kantony między 1817r a 1874 r. będąc tylko związane wzornictwem federalnym zamawiało broń strzelecką w największych ośrodkach produkcji broni w Europie w Obendorfie czy w Liege. Znajdziemy zatem często na lufach karabinów i pistoletów szwajcarskich osławione ELG w owalu z gwiazdką na dole oraz oznakowanie belgijskich rusznikarzy a dokładnie ich inicjały pod koroną królewską np.:
- BF - Beuret Feres,
- AF - Auguste Francotte,
- AB - prawdopodobnie Alfons Bernard Brevete,
- CD - Charles Dendoy.

Poniżej pokazuję oznaczenia na moim sztucerze Modell 1851 z kantonu Waadt.
   

   

Rzeczywiste wymiary tych punc są następujące:
1. Tarcza z literą C - wysokość 4,7 mm, szerokość 4,3 mm.
2. Znak rusznikarza belgijskiego AB pod koroną całość wysokość ma 2,7 mm, szerokość 2,2 mm, wysokość liter wynosi 2,0 mm.

Ze względu na tak małe rozmiary sporządziłem rysunki znanych mi punc i wybaczcie za ich kiepskie kształty.  Starałem sie oddać kształt wgłębnych punc - pola ciemne to wgłębienia a jasne to wypukłości.

Kanton Aargau
   

Kanton Basel - Stadt (miasto)
   

Kanton Basel - Land (kraj)
   

Kanton Bern
   

Kanton Freiburg
   

Kanton Graubunden
   

Kanton Glarus
   

Kanton Genf (Genewa)
   

Kanton Luzern
   

Kanton Neurnburg
   

Kanton Schwyz (Szafuza)
   

Kanton Solothurn
   

Kanton Saint Gallen
   

Kanton Thurgau
          
/tutaj litera "C" oznacza słowo Controle/

Kanton Waadt
   
/tak jak poprzednio litera "C" oznacza Controle/

Punca Federalna Szwajcarii
   

Punca kontroli jakości z Liege
   


Oczywiście załączone przykłady punc nie wyczerpują pełną ich listę zwłaszcza, że punce między sobą różniły się wielkością jak i liternictwem w zależności który rusznikarz je wybijał (jakie miał stemple). Tak samo występowały często oznaczenia literowe jak w przykładzie kantonu Schwyz. 

Jeżeli ktoś posiada broń ze Szwajcarii to zachęcam do umieszczania zdjęć z wybitych punc na danym egzemplarzu broni.
Lorenz .54", Podewils-Lindner .56" i inne
Odpowiedz


Skocz do:


Użytkownicy przeglądający ten wątek: 1 gości